In tijden van Coronacrisis houdt Tietia Feikens een dagboek bij over alles wat haar bezighoudt in deze zorgelijke, verwarrende en vooral ongekende tijden. Vandaag deel 1.
10 maart
Vandaag ga ik een dagje met Sipko, mijn oudste broer, op stap. We gaan naar Sneek, lekker koffiedrinken, naar het scheepvaartmuseum en ergens lunchen. We hebben het even kort over de crisis, dat het nu wel dichtbij komt en dat we ons afvragen hoe de komende weken er uit gaan zien. Ik vertel van een ervaring in het ziekenhuis, waar ik door de hal liep en waar een Aziatische man me tegemoet en voorbij liep. Toen hij me passeerde hield hij zijn hand naast zijn gezicht alsof hij me wilde beschermen voor zijn adem. Ik merkte mijn eigen gedachten op: waarom doet hij dat? waarom is hij hier? is hij ziek? heeft hij zich laten testen? Ik vertel Sipko dat het me opvalt dat ik alerter en misschien wel argwanender word. Sipko en ik vermaken ons bijzonder in het Scheepvaartmuseum; er is van alles te zien en wát is het gezellig om samen een dagje weg te zijn. Als we op de eerste verdieping lopen op een soort vide, horen we beneden de dames achter de balie. De één vertelt aan de ander dat de eerste twee Corona-gevallen in Friesland een feit zijn. Oei! Ja daar was het wachten op natuurlijk, dat het hier ook kwam. ‘Het is maar goed dat we ons uitje vandaag hebben Sipko, zeg ik, met een paar weken had het misschien niet eens meer gekund’.
Tussen de middag lunchen we ergens en dan horen we van de dames achter de bar dat er in Drachten een derde geval is. De ene serveerster gebaart en zegt ‘pas op hoor, daar komt zij vandaan, uit Drachten’ en ze wijst lachend naar haar collega. Ik betrap me erop dat ik die dame toch een beetje anders bekijk; als een mogelijk risico.
13 maart
Ik zou een eerste Yin yoga les gaan volgen in Leeuwarden maar die wordt afgezegd. De lerares is snotverkouden. ‘Volgende week ben ik er weer’ laat ze weten. Maar als je de media volgt is een week een hele tijd, nu de ontwikkelingen elkaar zo snel opvolgen. Nu mijn yoga les niet doorgaat besluit ik nog even wat drogisterij artikelen te gaan shoppen in Franeker. Het is er rustig, het voelt anders. Alsof iedereen afwacht. Veel drogisterij artikelen zijn niet meer te krijgen. De schappen met paracetamol ed. zijn helemaal leeg. Een flesje Dettol is niet meer te krijgen. Sinds ik tandartsassistente was, bijna veertig jaar geleden, giet ik het door mijn schoonmaaksopje als ik het sanitair schoonmaak. Dat moest ik in de praktijk ook altijd gebruiken. Helaas pindakaas. Veel van mijn lijstje kan ik gelukkig wel meenemen. Bij de kassa staat een ouder echtpaar, waarvan ik met de man bijna ruzie krijg; de kassière vertelt dat ze de laatste desinfecterende handgel aan een paar chinezen heeft verkocht. Waarop de man roept ‘die kut-chinezen! Eerst dit veroorzaken en dan alle handgel opkopen zeker?!’ ‘Nou, nou, nou, reageer ik geschokt, dat is ook wel kort door de bocht niet? Daar kunnen die mensen toch ook niks aan doen?’ ‘ Jou mutte je er niet met bemoeie! schreeuwt de man tegen me, die spleetogen vrete alles, daar komt ut van!’ Zijn gezicht is rood van woede en zijn vrouw probeert hem gegeneerd mee te trekken. Om erger te voorkomen zeg ik ‘nou u uw mening en ik de mijne maar volgens mij is het belangrijk dat we een beetje aardig tegen elkaar blijven, juist nu’. ‘ Dan had je beter je kop kenne houe!’ brult de man nog, terwijl zijn vrouw hem de winkel uit trekt.
We zullen zien. Aan het eind van de middag heb ik een afspraak bij mijn kapster in Burgum. Even heerlijk een momentje voor mezelf! Agnetha is een jaar geleden voor zichzelf begonnen en heeft een kapsalon aan huis. Inmiddels heeft ze al een aardige klantenkring opgebouwd. Maar ze maakt zich zorgen; ‘als de jongens straks niet meer naar school kunnen hebben we een probleem zegt ze. Dan moet ik wel thuis blijven want mijn man kan ook niet zomaar thuisblijven van zijn werk. En misschien moet ik sowieso binnenkort de deur wel sluiten, wie zal het zeggen? Maar dan missen we mijn inkomen’. Op dat moment besef ik dat honderdduuzend mensen in dezelfde situatie komen te zitten als de scholen dichtgaan. Rutte heeft wel gezegd dat de scholen openblijven maar aan de reacties op social media, vanuit het hele land, zie ik wel dat heel veel ouders en leraren dit niet verantwoord vinden. Die scholen gaan dicht dat weet ik zeker.
’s Avonds lees ik op Facebook dat beurs Vrouw is afgelast. Alle grote evenementen zijn afgelast. Ik zou er met mijn achterbuurvrouw heen. Maar we twijfelden al of we dat wel moesten doen. Nu is er vóór ons beslist.
14 maart
Het is zaterdagochtend. Ik word akelig wakker met een knoop in mijn maag. Tijdens het ontbijt met Jan krijg ik een huilbui; ‘hoe moet het met onze oudjes snotter ik ( Jan zijn moeder 88, mijn vader 85 en mijn moeder 83 )’, stel dat ze ziek worden en we mogen er niet bij?’ Ik zie allemaal doemscenario’s aan mijn geestesoog voorbij komen. ‘Ja, zegt Jan, je kunt van alles bedenken maar je weet toch niet hoe het loopt. Je kunt maar beter rustig blijven en je emotioneel niet te veel mee laten slepen’. ‘ Maar dit is wie ik ben, zeg ik, ik kan niks zeggen en me van binnen op laten vreten of ik gooi het er even uit. Dat is veel beter voor me. En je kent me, ik kan het dan ook weer loslaten’. En dat is ook zo. De huilbui lucht me op, ik heb mijn zorgen uitgesproken en ga weer over tot de orde van de dag.
Jan heeft een extra oefenbijeenkomst van het dorpstoneel Lyts mar krigel’, dat hij regisseert. Maar hij is gauw weer thuis. Met elkaar hebben ze besloten dat de voorstelling ‘Yn e prizen’ op 27 maart aanstaande niet door moet gaan. Het risico is te groot met zoveel mensen bij elkaar. De avond ervoor hebben we van onze minister president gehoord dat evenementen van meer dan 100 personen niet meer doorgaan. Zoveel mensen passen er niet in ons dorpshuis maar toch. Je wilt jezelf later geen verwijten moeten maken. Dan maar het zekere voor het onzekere.
’s Middags komen er een aantal van onze kinderen even langs met onze kleindochter. Eén is de hele week verkouden en grieperig geweest en ik merk dat ik daar wel wat bang van word. Ik durf dat niet tegen haar te zeggen. Maar Jan en ik behoren beide tot de risico-groep. Hij als hartpatiënt, ook al voelt hij zich beresterk, en ik met mijn zwakke gezondheid en de ziekte van Lyme. We zoenen elkaar geen van allen maar ‘ellebogen’ elkaar. En onze kleindochter strijken we even over haar wangetjes.
’s Avonds is het én op tv én op social media één en al Corona, het beheerst al het nieuws. En daarom is het heerlijk om na het acht uur journaal even lekker bij de overburen te gaan borrelen. We hebben het even over Corona maar voor de rest hebben we het gewoon over andere dingen en dat is fijn want ik merk wel dat alle berichtgeving rond het virus ons stukje bij beetje in de macht begint te krijgen.
15 maart
We besluiten even bij Jan zijn moeder in Grou op bezoek te gaan, nadat we haar eerst gevraagd hebben of zij dat wel wil. ‘Ik ga haar niet zoenen en knuffelen, zeg ik tegen Jan, ik wil niet het risico lopen dat ik iets overdraag. ‘Nou ik wel hoor, zegt Jan, ik doe net als anders. Maar mem steekt daar zelf een stokje voor, zij wil met ons ‘ellebogen’. Ik zie wel aan haar dat ze bang is. ‘Ik weet het ook allemaal niet meer hoor!’ zucht mem. Dat zegt ze altijd als ze iets niet meer begrijpt of ergens bang voor is. Jan zegt dat ze goed contact met ons moet onderhouden en dat als er iets is wat hij voor haar kan doen, zij dit gewoon moet aangeven. Hij wil ook wel boodschappen voor haar halen. ik merk wel dat het mem goed doet dat we er even zijn, dat stelt haar wat gerust. ‘Ik laat het allemaal maar over me heen komen’ zegt mem even later, ten teken dat ze zich bij de situatie neerlegt. Daar is ze een meester in. In het accepteren van een situatie die ze toch niet kan veranderen.
Als we even later na een elleboogje naar huis gaan denk ik in een fractie van een seconde iets in mem haar ogen te zien dat me bezwaart; een soort van: ik hoop niet dat dit de laatste keer is dat we elkaar zien. De hele terugweg in de auto heb ik er een akelig gevoel over.
Aan het eind van de middag is er een persconferentie met de minister van gezondheid en die van onderwijs. De scholen gaan maandag inderdaad dicht. Iets dat de meeste mensen wellicht verwacht hadden maar verrassender: alle horeca gelegenheden moeten ook per direct sluiten om het risico op besmetting te verkleinen. Niet veel later zie ik op social media al acties van horeca-ondernemers voor bijkomen om hun voedselvoorraden aan de voedselbanken te doneren of aan mensen die het hard nodig hebben. Dat is hartverwarmend! Maar er komen nog veel meer filmpjes en artikelen voorbij van de situatie in Italië, waar het virus eerder toegeslagen heeft en waar de situatie alarmerend is. Jan en ik bekijken het nieuws met argusogen en besluiten, hoe moeilijk ook, dat we een berichtje gaan maken voor al onze kinderen om ze te vertellen dat het ons beter lijkt om de komende tijd geen fysiek contact meer te hebben. Zo kunnen we elkaar in ieder geval een beetje beschermen. En wat is een paar weken ( hopelijk geen maanden! ) op een mensenleven?
Tietia Feikens
