Op zoek naar bloemige weilanden en grutto’s, komen we er karig vanaf. Wat brengt ons de Kening fan ‘e Greide fietsroute?
Kening fan ‘e Greide is het burgerinitiatief over de toekomst van het weidelandschap. Een landschap dat sinds de jeugd van veel vijftigers zo enorm is veranderd. Sinds 1960 is het aantal boerenlandvogels met zestig tot zeventig procent teruggelopen, meldde het CBS afgelopen voorjaar. Dat zijn maar liefst meer dan tweeënhalf miljoen broedvogels minder in ruim vijftig jaar.
De kievit en de grutto, weilanden vol bloemen en insecten. Het is verdwenen.
Maaiwoede
De oorzaak zit hem in het gebrek aan diversiteit in het landschap en daarmee het aantal bloemen, insecten en wormen in de grond. Daarnaast maait de boer zijn akker vaker dan in de jaren zestig en neemt in die maaiwoede menig nest en opgroeiende kuikens mee. De grote vlakke weilanden mogen er dan wel strak uitzien, maar als er al jonge vogels het levenslicht zien, kunnen ze zich nergens tussen verschuilen en halen ook daardoor vaak de volwassenheid niet. Ze worden door hun natuurlijke vijanden al snel gespot. Té snel.
De trekvogelbioloog schrok zich te pletter toen hij het Friese landschap terugzag
‘Slap, groen, turbogras’, noemt journalist Jantien de Boer dit. Zij schreef enkele maanden geleden het boek Landschapspijn waarin ze boeren en bestuurders aan het woord laat. De één was vol begrip, de ander noemde het afkeurend nostalgie. Een verlangen naar vroeger. Nostalgie of niet, de boer die om de 33 dagen maait, vermoordt daarmee niets ontziend de jonge leeuweriken. ‘Moeder Leeuwerik heeft namelijk 45 dagen nodig om de kuikens in het gras groot te brengen’, verduidelijkt De Boer in een eerder artikel in dagblad Trouw. De Boer kreeg met het boek heel wat boeren tegen zich. Aardappelboeren, veehouders. Wetenschapper en trekvogelbioloog Theunis Piersma steunt haar en spreekt zelfs over een graswoestijn. Na jarenlang over de wereld te zijn getrokken voor onderzoek, schrok hij zich te pletter toen hij na zo’n 25 jaar zijn Friese landschap terugzag.
Dialoog
Het protest van journalist De Boer staat niet op zich. In Friesland wordt al lange tijd hard gewerkt aan het zoeken naar oplossingen voor het behoud van onder meer die grutto en het tegengaan van verdere verschraling. De eerste stap is zoveel mogelijk mensen bewust maken van wat er aan de hand is. Project Kening fan ‘e Greide is daar de aanjager in. Boeren, bestuurders, burgers, ze moeten met elkaar om tafel. Ook De Boer wil een dialoog op gang brengen. ’Het probleem moet van onderaf worden opgelost.’
Hapklare oplossing is niet voorhanden
Meetings, onderzoeken, toneeluitvoeringen. Op alle mogelijke manieren besteedt Kening fan ‘e groeide aandacht aan dit probleem. Vier scholen in De Greidhoeke doen een tweejarig project waarbij de grutto centraal staat en de basisschoolleerlingen geven daar op diverse culturele manieren uiting aan. Over bewustwording van onderaf gesproken. Kortom; er wordt volop over gepraat omdat een hapklare oplossing niet voorhanden is. En de boer de schuld geven, is veel te kort door de bocht. Daar zijn betrokkenen het inmiddels wel over eens. ‘We moeten naar ons eigen gedrag kijken, als consument’, meent Jantien de Boer.
Fietsroute
De zestig kilometer lange Kening fan ‘e Greide fietsroute belooft een bewuste ervaring van het landschap met gerichte bezoeken aan vogelkijkhutten bij Stiens, Wier, Dronryp en Hilaard. De aanbevolen start is bij het natuurmuseum Fryslân in Leeuwarden Er is uitgegaan van de bestaande fietsknooppunten. Natuurlijk is het landschap ook via andere routes te beleven. Kijk daar voor op onze site bij onze fiets- en wandelroutes.
