Uit onderzoek blijkt tuinieren te helpen bij depressieve klachten. Daar worden therapeutische projecten op losgelaten, jaren terug al in Leeuwarden. Maar misschien is het grootste voorbeeld wel te zien bij Gardeners’ World op de BBC.
Presentator Monty Don leidt namelijk aan depressies en is tegelijkertijd Engelands bekendste tuinman. Mede daarom werd hij jaren terug gevraagd om deel te nemen aan een presentatie over depressie. Samen met acteur en schrijver Stephen Fry die in 2006 in een documentaire maakte over zijn depressieve klachten. En met actrice en commediène Ruby Wax. Ook zij leidt aan depressies en schreef daar een aantal boeken over.
Schrijver en hovenier Gerbrand Bakker was erbij aanwezig en schreef een aantal jaren geleden voor het dagblad Trouw een artikel over het onderwerp. Dat begint zo: ‘De drie op het podium leden aan een depressie. Ik glipte de zaal binnen en in het uurtje dat volgde, werd ik een steeds grotere fan van Monty Don. Wax en Fry zijn gaan schreeuwen, zijn komiek geworden, hebben luidruchtigheid in de strijd gegooid tegen die vreselijke aandoening. Dat mag. Don zat erbij en keek ernaar. Áls hij iets zei, was het bedaard en waar.’
Don is Monty Don. Voor wie de naam niet herkent, hij is de presentator van het tuinprogramma Gardeners’ World van de BBC. Engelands beroemdste tuinman. Vorig jaar hoopte Bakker Monty Don zelf te interviewen. “Over tuinen, natuurlijk, maar vooral ook over zijn depressies en het effect van je handen in de aarde in die duistere periodes.” Dat lukte niet helemaal, maar Bakker geeft wel een uiteenzetting over Engelands beroemde tuinman, wiens loopbaan begon in de bouw en op een varkensboerderij. Hij studeerde een korte tijd Engels en nadat hij zijn vrouw Sarah had ontmoet startten ze samen een bedrijf in ‘costume jewellery’. Niks geen planten dus.
Fan van Monty Don
Dan schrijft Bakker: “Het bedrijf ging failliet en Monty Don begon een tuinprogramma’. Dat klinkt wat kort door de bocht, dus lezen we snel verder. Het is duidelijk dat Bakker een groot fan is van Monty Don. “Ik mag hem vooral vanwege zijn zachtmoedigheid, en ook omdat zijn hond vaak in beeld komt.”
Bakker illustreert dat door Don humble te noemen. Zeker nadat hij hem had gezien en nauwelijks gehoord tijdens de bijeenkomst over depressie met Wax en Fry. “Áls Don iets zei, was het bedaard en waar. Ik vond hem humble, en dat schrijf ik in het Engels omdat ik nog steeds geen goede Nederlandse vertaling voor dat woord heb gevonden.”
Kracht van tuinieren
Daarna filosofeert Bakker er op los als het om tuinieren gaat. “De kracht (van tuinieren…) ligt hem nou juist in de voorspelbaarheid, de fijn saaie vertrouwdheid, die zo zichtbare levenscyclus die jaar in jaar uit zich herhaalt.” Je zou zeggen: de beste therapie.
Wie Don regelmatig aanschouwt op televisie ziet hem werken in een houten schuur, met zijn rubberlaarzen en een kruiwagen. Rustig wandelend komt hij tevoorschijn van achter een houten garage waar een wildgroei aan planten is, die Don stuk voor stuk weet te benoemen. Inclusief Latijnse namen. En dan ook nog op die typisch trage toon van Don. Wat op zich voor de kijker ook al therapeutisch zijn werk doet.
Onderzoek naar depressie en tuinieren
Er zijn heuse onderzoeken naar gedaan, naar de combinatie depressie en tuinieren. Door Agnes van den Berg, ten tijde van haar onderzoek bijzonder hoogleraar natuurbeleving aan de Groningse Universiteit en Alterra in Wageningen. Conclusie: tuinieren helpt tegen de somberheid.
“Mensen met depressieve klachten zitten vaak vast in een negatieve gedachtespiraal. Ze kunnen stressgevoelens slecht loslaten. Groen trekt automatisch de aandacht en leidt daardoor af. Sneller, of natuurlijker dan andere bezigheden,” vertelt Van den Berg in een artikel.
Uit een van haar onderzoeken blijkt dat je na een half uur tuinieren al de helft minder stress hebt dan daarvoor. Het levensgeluk in de controlegroep verhoogde met maar liefst 28 procent. In Leeuwarden werd jaren terug het initiatief genomen om met het werken in een volkstuin depressie aan te pakken in een achterstandswijk. Onkruid wieden werd afgewisseld met vragen over het persoonlijk leven. Van wroeten in de aarde naar gesprekken in het prieel. “Het gaat erom dat je je bewust wordt van je omgeving en dat je je beseft dat al het leven, en het licht, iedere keer weer terugkeert.”
